“Damnatio Memoriae” – Hristiyanlar bütün dünyayı kan gölüne mi çevirdi?

Hristiyanlar hep savaş çıkarıyor! sorusuna yanıt uzun ya da kısa olarak verilebilir de bu güzel maziyi neyin değiştirdiğine bir cevap vermek mümkün mü bilmiyorum. Yeni iman ettiğimde çaresizce karşılaştığım bu soruyla çok uzun süre mücadele ettim.

Araştırmalar yaptığım zamanların birinde Latince terim olan Damnatio Memoriae ile karşılaştım. Öğrendiğim üzere terimin tam anlamı, kişinin asla var olmamış gibi tüm izlerinin kentin kamusal onuruna uygun olarak Roma'nın yaşamından çıkartılmasıdır; sosyal görünüşün özellikle vurgulandığı, "civis romanus" olmanın saygınlık ve gururunun vatandaş olmanın temel gereksinimi olduğu bir şehirde bu, belki de en ağır cezadır. Bir kişinin böyle bir ceza almış olabilmesi için vatan hainliği gibi büyük suçlara bulaşmış olması lazımdır. En meşhur uygulanmasıysa sevilmeyen imparatorların “Damnatio Memoriae” ilan edilip ölümle cezalandırılmalarıymış. Birçok toplumda uygulanıyor olsa da en yaygın olarak Roma’da uygulanmış. Antik Mısır ve Yunan’ın yanı sıra Sovyetler Birliği’nde bile bu uygulama devam etmiş.


Tamam da bunun konumuzla alakası ne?

Türkiye’de doğmuş, büyümüş her Mesih imanlısının karşılaşacağı en klişe ve can alıcı sorulardan birisi Hristiyanların savaşlar çıkartıp milyonlarca insanları öldürdüğüdür. Bu soruya verilecek en ideal cevabı ve fazlasını açıklamaya çalışacağım.

İnsanlar ülkemizde Mesih imanlılarına “sen nasıl Hristiyan olursun” , “onlar bir sürü insanı öldürür”, bak Irak ne halde!” gibi sözleri kolayca söylerler.  Bu örnekleri çoğaltmak mümkündür. Diğer yanlış bilinenler gibi bu sorunun altında da ezbercilik yatmaktadır. Daha tehlikeli olanı bu ezberciliğin maksadını tamamen aşıp bütün Hristiyanların itibarına atılan bir suça dönüşmesidir.

Bir örnek üzerinden bu soruya yaklaşımım şöyle olmuştur;
Irak’ta ya da diğer ülkelere savaş açanlar başka ülkelerdir. Ülkelerin imanları olmaz. Subjektif bir şeyle objektif bir şeyi karşılaştırmak zaten bir yanlış metotla başladığı için cevabın doğru olması beklenemez. (Bahsedilen genellikle Ortadoğu olduğundan) Bu bölgedeki savaşlarda genelde Amerika kastedilir ve ben Amerikalı bile değilim. Türkiyeliyim. Dahası da var biz savaşa karşıyız bile!
Romalılar 12:18’deki gibi,  “Mümkünse, elinizden geldiğince herkesle barış içinde yaşayın.” ya da Matta 5:44 Ama ben size diyorum ki, düşmanlarınızı sevin, size zulmedenler için dua edin.  Bu konudaki en büyük öğretilerimizdendir. Bu konuyla ilgili onlarca ayeti örnek verebiliriz. Her zaman bunu yapamıyor olabiliriz ama bir topluluk olarak bizi savaş çıkaran bir halk olarak adlandırmak doğru olamaz. Kaldı ki çok büyük zulümler arasında kalan milyonlarca Hristiyan vardı ve hala var. Bugün sadece Hristiyan oldukları için öldürülen insanlar var. Dolayısıyla nasıl ki –örneğin Türkiye- bir ülkeyle savaşa girdiğinde Müslümanlar o ülkeye savaş açmış olmadığı gibi Amerika ya da başka bir çoğunluğu Hristiyan olan bir ülke savaşa girdiğinde Hristiyanlar  o ülkeye savaş açmış olmuyor. Bu argüman genellikle sorunu çözer ya da çözmeye yaklaştıran bir cevap oluyor. Aynı zamanda da Kutsal Kitap’tan ayetleri kullanmış oluyorum.  
Eyüp 31:13-15
Benimle ters düştüklerinde
Kölemin ve hizmetçimin hakkını yemişsem,
Tanrı yargıladığında ne yaparım?
Hesap sorduğunda ne yanıt veririm?
Beni ana karnında yaratan onu da yaratmadı mı?
Rahimde bize biçim veren o değil mi?

Bu politik ve coğrafik sıkışmışlığın temelinde bir itibar suikasti var. Daha önce Antik Yunan, Mısır ya da Roma’da yapılan “Damnatio Memoriae” günümüzde topluca yapılmaktadır. Kralların, imparatorların rakiplerini egale etmek için uyguladıkları yöntem çağımızda toplumlar halinde yapılıyor. Oysa hepimiz aslında bu topraklarda “en iyi peyniri Rum’lar yapardı”, “mücevherat ve halıda Ermeniler en iyiydi” gibi sözler işitmişizdir. Şahsen benim en çok duyduğum; Yahudi bir patronumuz vardı, Yahudi’ydi mahudiydi ama aşırı dürüst adamdı. Çok iyiliğini gördük… gibi sözler. Rum işletmeci, Ermeni zanaatkar, Yahudi Tüccar ve Türk usta bu ülkenin güzel hafızalarından değil mi? Üstelik bunların bazıları Hristiyan’dı. Aralarında savaşların olduğuyla ilgili resmi kayıtlar da yok. Bu mazinin kahramanları çok acılar çekmiş ve sayıları azalmış olsa da barış içinde yaşamayı hala sürdürmeye çalışırlarken, kim neden savaş istesin? Hele ki Mesih imanlıları…
Bu maziyi yeniden güzelce ve barışın ruhuyla tazeleyeceğiz.